Các mô hình tính cách phổ biến nhất hiện nay

Hiểu được bản thân là một điều tưởng chừng đơn giản nhưng đòi hỏi bạn nhiều thời gian dành cho bản thân và những trải nghiệm với cuộc sống bên ngoài. Hành trình tìm kiếm bản thân và tối ưu những điểm mạnh và cải thiện những điểm yếu là một trong những bước đầu để phát triển bản thân. 

Trong công việc, nhiều nhà tuyển dụng đã đưa vào những bài kiểm tra tính cách dựa trên những lý thuyết đã được nghiên cứu, để hỗ trợ cho việc tuyển dụng và quản lý nhân sự. Khi nhắc đến bài kiểm tra tính cách và tâm lý, mọi người thường biết đến bài kiểm tra MBTI của Myers-Briggs. Thực tế là, bên cạnh bài kiểm tra phổ biến MBTI còn có những lý thuyết về mô hình tính cách phổ biến khác cũng được áp dụng rộng rãi trong những hoạt động tuyển dụng, và lĩnh vực yêu cầu hiểu rõ tính cách của từng cá nhân.    

Mô hình tính cách DiSC 

Mô hình tính cách DiSC được phát triển bởi Walter Clark vào năm 1940 dựa trên lý thuyết của William Moulton Marston. DiSC là viết tắt của 4 từ Dominance (Sự thống trị), Influence (Ảnh hưởng), Steadiness (Sự bền vững), Compliance (Tuân thủ). Bài kiểm tra tính cách theo mô hình DiSC dùng để xác định mức độ 4 nhóm tính cách ở mỗi cá nhân. 

• D - Sự thống trị: những người thuộc nhóm D thường sẽ làm việc hướng tới kết quả và có góc nhìn về một bức tranh toàn cảnh.
• I - Sự ảnh hưởng: những người thuộc nhóm “ảnh hưởng” thường sẽ được nhìn nhận như những người lạc quan, vui vẻ và mang tinh thần tích cực. Họ sáng tạo và hăng hái trong mọi hoạt động.
• S - Sự kiên định: những người thuộc nhóm kiên định sẽ giỏi hợp tác, chân thành, và đáng tin cậy. Họ có xu hướng bình tĩnh, lựa chọn cân nhắc và không thích vội vàng.
• C - Sự tuân thủ: những người thuộc nhóm “tuân thủ” chú trọng vào chất lượng và độ chính xác, chuyên môn và năng lực. Họ thích sự độc lập của mình, yêu cầu chi tiết và thường sợ bị sai.

Bài kiểm tra DiSC được những nhà tuyển dụng và những tập đoàn lớn ứng dụng trong quá trình tuyển dụng và quản lý nhân sự của mình. Cùng thực hiện bài trắc nghiệm tính cách miễn phí ngay!

Khám Phá Ngay: Bạn là ai trong 15 kiểu tính cách DISC

16 Nhân tố nhân cách của Raymond Cattell

Mô hình 16 nhân tố nhân cách của Raymond Cattell được ra đời vào năm 1949 và được dịch ra 40 thứ tiếng rộng rãi trên khắp thế giới. Mô hình này cung cấp một cái nhìn sâu hơn về một số những tính cách của từng cá nhân. Khác với những nghiên cứu khác, Raymond Cattell thực hiện nghiên cứu nhằm tìm ra những đặc tính cơ bản ẩn sâu trong tính cách con người mà không phải là cách mà mỗi cá nhân thể hiện chúng trong tình huống cụ thể. Cattell thực hiện nghiên cứu tính khí con người trên một khoảng thời gian khá dài tương đối và trong nhiều tình huống cụ thể. 

Một số các nghiên cứu sau này cũng chắt lọc từ 16 yếu tố trong nghiên cứu này của Cattell. 16 Yếu tố trong nghiên cứu của Raymond Cattell là:

1. Ấm áp
2. Sự lập luận
3. Trạng thái ổn định cảm xúc
4. Ưu thế
5. Tính hoạt bát
6. Ý thức quy tắc
7. Ý thức xã hội
8. Nhạy cảm
9. Sự thận trọng
10. Sự trừu tượng
11. Sự riêng tư
12. Thấu hiểu
13. Cởi mở để thay đổi
14. Tự lực
15. Cầu toàn
16. Tình trạng Căng thẳng

Bài kiểm tra 16 nhân tố nhân cách của Raymond Cattell được áp dụng trên nhiều lĩnh vực đặc biệt là tuyển dụng và quản lý nhân sự, xây dựng nhóm, tư vấn, nghiên cứu, định hướng nghề nghiệp. 

Mô hình tính cách 5 yếu tố - Big Five

Mô hình tính cách 5 yếu tố (tên tiếng anh gọi là Big Five Personality Traits) được ra đời bởi Paul Costa and Robert R. McCrae. Mô hình này cho rằng có cả 5 yếu tố tính cách trong mỗi cá nhân, bao gồm:  

• Hướng ngoại (Extraversion): sự quyết đoán, hòa đồng, và thích giao lưu gặp gỡ và nói chuyện với người khác.
• Tận tâm (Conscientiousness): sự chu đáo, chuẩn bị kỹ càng, các hành vi làm việc hướng tới mục tiêu và để ý tiểu tiết.
• Dễ chịu (Agreeableness): sở hữu những biểu hiện của lòng tốt, lòng vị tha và quan tâm đến người khác.
• Cởi mở (Openness): tập trung phản ánh sự sáng tạo, trí tưởng tượng và tìm tòi những điều mới, linh hoạt trong cuộc sống và dễ dàng thích nghi với môi trường mới.
• Tâm lý bất ổn (Neuroticism): mô tả sự ổn định của cảm xúc và khả năng làm việc dưới áp lực.

Mô hình tính cách phổ biến này được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới, đặc biệt được ứng dụng nhiều vào quy trình tuyển dụng hoặc một công cụ hữu ích để hiểu được những tính cách của bản thân.

Trắc nghiệm tính cách Myers-Briggs

Trong phân loại tính cách, Myers-Briggs Type Indicator (MBTI) là một bảng câu hỏi chỉ ra những sở thích tâm lý khác nhau về cách mọi người nhìn nhận thế giới và đưa ra quyết định. Bài kiểm tra cố gắng chỉ định bốn loại:

• Xu hướng tự nhiên: Hướng ngoại (Extroversion) - Hướng nội (Introversion)
• Tìm hiểu và nhận thức: Giác quan (Sensing) - Trực giác (Intuition)
• Quyết định và chọn lựa: Lý trí (Thinking) - Tình cảm (Feeling)
• Cách thức và hành động: Nguyên tắc (Judgment) - Linh hoạt (Perception)

Với mỗi 4 yếu tố trên sẽ tạo thành 16 nhóm tính cách MBTI.

• Ví dụ sau khi thực hiện bài trắc nghiệm tính cách MBTI và kết quả của bạn là: ESTJ. Kết quả này có thể hiểu là bạn là một người hướng ngoại (E), tìm hiểu và nhận thức vấn đề bằng các giác quan (S), bạn là một người lý trí khi đưa ra quyết định (T), và khi thực hiện một việc gì đó bạn sẽ ưu tiên những nguyên tắc đã đề ra (J).

Mô hình tính cách phổ biến MBTI là một mô hình được biết đến rộng rãi tại Việt Nam nói riêng, mô hình này được sử dụng trong quá trình tuyển dụng và quản lý nhân sự. Tuy nhiên vẫn có những ý kiến trái chiều cho rằng bài kiểm tra tính cách MBTI chưa thật sự đáng tin, và không dựa trên những lý thuyết đã được chứng minh. 

Khám Phá Ngay: DISC và MBTI có gì khác nhau? Nên làm bài test nào trong năm 2025

Ý nghĩa của mô hình tính cách DISC 

Vai trò của mô hình tính cách DISC trong cuộc sống

Mô hình tính cách phổ biến DISC đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu và cải thiện các mối quan hệ cá nhân, giúp con người nhận diện và phát huy tối đa điểm mạnh của mình. Trong cuộc sống, biểu đồ DISC có thể:

• Tăng hiệu quả giao tiếp: DISC giúp mọi người nhận thức rõ ràng về cách họ giao tiếp và tiếp cận người khác, từ đó tạo ra một môi trường giao tiếp hiệu quả hơn.
• Cải thiện mối quan hệ: Hiểu được các đặc điểm tính cách giúp chúng ta dễ dàng hòa nhập và giảm bớt xung đột trong các mối quan hệ cá nhân.
• Quản lý cảm xúc: DISC giúp cá nhân nhận diện và kiểm soát cảm xúc của bản thân, từ đó tạo sự cân bằng và ổn định trong cuộc sống.
• Phát triển bản thân: Mô hình DISC giúp mỗi người hiểu rõ hơn về điểm mạnh và điểm yếu của mình, từ đó có những cải tiến và thay đổi tích cực trong cuộc sống.

Vai trò của mô hình tính cách DISC trong tuyển dụng

Trong tuyển dụng, mô hình DISC trở thành một công cụ mạnh mẽ giúp các nhà tuyển dụng hiểu rõ hơn về ứng viên, từ đó đưa ra quyết định phù hợp hơn với yêu cầu công việc. Cụ thể:

• Chọn lựa ứng viên phù hợp: hiểu nhóm tính cách DISC giúp nhà tuyển dụng xác định tính cách, hành vi làm việc của ứng viên, từ đó đánh giá xem họ có phù hợp với văn hóa công ty và vị trí công việc hay không.
• Tăng tính chính xác trong đánh giá: Mô hình này giúp giảm thiểu sự chủ quan trong việc đánh giá ứng viên, tạo ra một quy trình tuyển dụng công bằng và minh bạch.
• Xây dựng đội nhóm hiệu quả: DISC không chỉ giúp chọn lựa ứng viên phù hợp mà còn giúp tạo ra đội ngũ làm việc hài hòa và hiệu quả, khi mỗi thành viên có thể phát huy điểm mạnh của mình.
• Đào tạo và phát triển nhân viên: Sau khi tuyển dụng, việc hiểu rõ tính cách của nhân viên giúp các nhà quản lý xây dựng kế hoạch đào tạo và phát triển phù hợp, giúp nhân viên cảm thấy gắn bó và phát triển tốt hơn trong công việc.

Lời kết

Những bài kiểm tra tính cách là một công cụ hỗ trợ để tìm hiểu bản thân và nhận định được những điểm mạnh và yếu của mình. Bài kiểm tra tính cách DiSC sẽ cung cấp cho bạn những kết quả chất lượng và thông tin hữu ích. Cùng thực hiện bài kiểm tra tính cách hoàn toàn miễn phí và nhanh chóng.

Câu hỏi thường gặp

1, Mô hình MBTI và DISC khác nhau như thế nào?

Mô hình MBTI phân loại tính cách thành 16 loại, dựa trên các yếu tố như sự hướng nội hay hướng ngoại, suy nghĩ hay cảm nhận. Mô hình DISC chỉ chia tính cách thành 4 nhóm chính. MBTI chú trọng vào cách mọi người nhận thức và xử lý thông tin, trong khi DISC tập trung vào hành vi và cách mỗi người tương tác với môi trường xung quanh.

2, Mô hình tính cách nào phù hợp nhất cho doanh nghiệp?

Mô hình DISC phổ biến trong môi trường doanh nghiệp vì nó giúp đánh giá hành vi của nhân viên trong công việc, từ đó dễ dàng phân công công việc, xây dựng đội nhóm và cải thiện quy trình làm việc. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng có thể áp dụng mô hình MBTI hoặc Big Five để hiểu rõ hơn về tính cách và phong cách làm việc của nhân viên, tùy thuộc vào mục đích sử dụng.

3, Tính cách trong DISC có thể thay đổi theo thời gian không?

Mô hình DISC thường phản ánh đặc điểm tính cách cố định, nhưng nó cũng có thể thay đổi theo thời gian, đặc biệt là khi bạn trải qua những thay đổi lớn trong cuộc sống hoặc công việc. Thay đổi này thường đến từ việc học hỏi, phát triển bản thân hoặc tác động từ môi trường.